II. Mahmut Dönemi Mevlana Dergahı ve Mevlevihane Tamirler
II. Mahmud Döneminde Tamirler Konya’daki Mevlânâ dergâhı ve çevresi II. Mahmud zamanında esaslı bir şekilde tamir görmüş ve bazı yenilikler yapılmıştır.
Mevlânâ mamuresinin kıble kapısı üzerinde II. Mahmud’un “adli”li güzel bir tuğrası vardır. Bu tamir sırasındaki çiniler Kütahya’dan getirilmiştir.1 Konya’da Mevlânâ türbesi üzerindeki yeşil çinilerin tamire muhtaç bir hale geldiği Hemdem Çelebi tarafından Padişah II. Mahmud’a arz edilince, mükemmel bir şekilde tamir edilmesi için irâde çıkar. 1232/1817 yılı Mart ayında Sultan Mahmud tarafından Halet Efendi’ye emir verilir. Bu ferman mucibince Halet Efendi, yakınlarından Dede Mustafa Ağa isminde Mevlevîliği seven birini bina emiri tayin eder ve lüzumu kadar mimar, kalfa, nakkaş ve amele toplayıp Konya’ya gelir. Kütahya’dan getirilen çinilerle Kubbe-i Hadra (yeşil kubbe) yenilenir.
II. Mahmud’un konu ile ilgili Sadrazam’ın arzına hattıyla verdiği cevap şöyledir: “Benim vezirim, takririn ve evrak-ı saire manzur-u humâyunum olmuştur. Küyud-u lazimesine müracaat ile iktizay-ı nizâmine mübâderet eylemesi içün defterdare havale eyleyesün.”
İzzet Molla bu tamirle ilgili uzun bir tarih yazar. Bu tarihin ilk ve son beyiti şöyledir:
Cenab-ı Hazret-i Molla ile Sultan-ı Adildir
Biri batın biri zahirde Hakan-ı Keremferma
O şah-ı asfiyanın bendesi İzzet dedi tarih
Mezin oldi elhak meşhed-i pür nur Mevlânâ. Sene-1232.
3 Sultan Mahmud Mevlevîhânelerin ihtiyacını karşılamak için gereken yardımları yapmaktan geri durmamıştır. Sultan 1225/1810 yılında Galata Mevlevîhânesine gitmiş, mukabelede bulunmuş, şeyhe saf bir ferace vermiş, ihsanlar etmiş, diğer Mevlevî şeyhlerine de atiyeler lütfetmişti.4 Yine Sultan Mahmud Yenikapı Mevlevîhânesine gittiğinde dervişlere, misafirlere ve muhtaçlara pişirilen yemek için çeşitli erzak bağışlarında bulunmuştur.5 1252/1836 tarihli bir arz tezkeresinden, Kasımpaşa Mevlevîhânesine ayda dört yüz kuruş taamiyenin II. Mahmud’un iradesiyle tahsis edildiğini öğreniyoruz.6 Yine aşağıdaki Galata Mevlevîhânesi cümle kapısı kitâbesinden Mevlevîhânenin II. Mahmud tarafından 1250/1835’de tamir edildiğini anlıyoruz.
