Musika-i Hümayun Nedir? Askeri Saray Bandosu Müzik-Musiki Eğitimi

0
7004
Musika I Hümayun Nedir Askeri Saray Bandosu Müzik Musiki Eğitimi Mızıka Yı Humayun Asker Saray Bando Müzikleri Musikileri Eğitim Terbiyesi
Musika I Hümayun Nedir Askeri Saray Bandosu Müzik Musiki Eğitimi Mızıka Yı Humayun Asker Saray Bando Müzikleri Musikileri Eğitim Terbiyesi

Mızıka-yı Humayun Asker Saray Bando Müzikleri-Musikileri  Eğitim Terbiyesi

III. Selim’in Yeniçeri ocağından ayrı olarak kurduğu askeri birliğin eğitimi için Fransa’dan getirttiği subaylar, bu birliğe bir boru takımı dahil etmişlerdir.

Askeri Müzik-Bando Tarihi

Askeri müzik tarihimizin batı tarzında ilk musika oluşturma girişimi olarak bu takımın kurulması gösterilebilir.
Ancak bu girişim sadece mezkur birlik içerisinde sınırlı kalmış,ordu ve devlet teşkilatının geneline yayılamamıştır.
II. Mahmut (1808-1839) döneminde Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasının ardından (1826) yerine kurulan ordu için yeni bir askeri müzik bölüğüne ihtiyaç duyulmuş ve Musikâ-i Hümâyûn kurulmuştur.

Çalışmalara 1827 yılında başlanmış, müzisyen ihtiyacını karşılamak amacı ile Enderûn’dan yetenekli gençler seçilerek batı çalgıları öğretilmeye başlanmıştır.
Bu eğitim önce Türk hocalar tarafından verilmeye çalışılmış ancak müspet sonuçlar alınamaması üzerine bandonun eğitmenlik ve şeflik görevine Fransız Mösyö Manguel getirilmiştir.

İtalyan Guiseppe Donizetti

Mecidiye Marşı Giuseppe Donizettinin Sultan Abdülmecid Mahmut Osmanlı İmparatorluğu Milli Marşı Giusepe Donizeti
Mecidiye Marşı Giuseppe Donizettinin Sultan Abdülmecid Mahmut Osmanlı İmparatorluğu Milli Marşı Giusepe Donizeti

Manguel’in ardından yerine İtalyan Guiseppe Donizetti tayin edilmiştir (1828).
İtalyan bestekârın göreve başlaması ile Musika-i Hümayün’da ilk ciddi eğitim faaliyetide başlamıştır.
Donizetti ilk olarak bandoyu oluşturan müzisyenlerin çoğunun bildiği Hamparsum notasını öğrendi. Ardından bu nota sitemindeki seslerin batı müziğindeki karşılıklarını gösteren bir çizelge hazırladı.
Portenin öğretilmesinin ardından bu çizelge yardımı ile öğrencilerine batı müziği nota sitemini öğretti. Bu sistem günümüzde kullanılan batı müziği nota sisteminin ülkemizdeki ilk uygulamasıdır. Ardından enstrümanicrâsı ile ilgili problemleri çözme yoluna gitti ve icrâya dayalı bir eğitim sitemi geliştirdi.
Padişahın önüne en kısa zamanda icrâ kabiliyeti gelişmiş bir bando ile çıkma isteği, eğitim sistemini bu yönde şekillendirmesine sebep oldu. Eğitim, nota öğretimi ve basitleştirilmiş İtalyan armonisi eğitimi ile sınırlı kaldı, yirminci yüzyılın başlarına kadar bu durum böyle devam etti.
Zamanla öğretim kadrosuna yerli ve yabancı öğretmenler eklenerek Musika-i  Hümâyûn’ daki eğitim faaliyetine devam edildi.
Yurt dışından gelen mûsikî üstatları ve Musika’dan yetişen öğretmenler çalgı eğitimi vermeye devam etti. Eğitim faaliyeti ilk kurulduğu yıllarda şu anda İstanbul Teknik Üniversitesine ait olan Taşkışla binasında yapılmakta idi, ardından bu faaliyete Çırağan Sarayı müştemilatında bulunan Musika binasında devam edildi.
Eğitim süresince öğrencilere müzik derslerinin yanı sıra farklı konularda derslerde verilmekteydi.

Bunlar Fransızca, Farsça, Yazı (Hüsn-ü hatt)ve Arapça’ydı.

Muzika-yı Hümâyûn maaş defterindeki bazı öğretmenleri

Muzıka I Hümayun Nedir Şefleri Öğretmenleri Ve Önemli Bilgiler Askeri Bando Bando Osmanlı Marş Savaşı Mızıka Yı Hümayun Saray Padişah Sultan
Muzıka I Hümayun Nedir Şefleri Öğretmenleri Ve Önemli Bilgiler Askeri Bando Bando Osmanlı Marş Savaşı Mızıka Yı Hümayun Saray Padişah Sultan

Osmanlı arşivi Hazine-i Hassa Defterleri 00542 numarada kayıtlı Musika-I Hümâyûn maaş defterindeki bazı öğretmenlerin isimleri şunlardır:

Kuatel Paşa( Guatelli Paşa): Mirliva,(Muallim-i Evvel), Dusep Bey (Kaymakam Muallim), Rossini Bey (Muallim), Paskovalli Bey (Muallim), Mehmet Takiuddin Bey, Farisi Hocası, Musa Kazım Efendi (Arapça Muallimi), Nuri Efendi (Kıraat Hocası), Rıza efendi (Yazı Hocası), Şefik Ağa (Kemançe Muallimi).(BOA, 00542).

Tüm bu yeniliklere rağmen II. Meşrutiyete kadar geçen süreçte Musika-i Hümayûn’un eğitim sistemi temel olarak hala usta çırak ilişkisine dayanmaktaydı.
Saffet Bey bu sistemi şöyle anlatmaktadır:
“ Her acemi, bir ustanın nezâretine bırakılır, bu yolda çalışmış talebeden orkestra ve bando için genç eleman temin edilirdi. Bunlar pratikten başka teori ile de
meşgul edilirdi. İlk hocalar İtalyanlardı; ben sonradan imkân nispetinde Fransız ekolü dairesinde çalıştırdım.” (Gazimihal, s. 115).

Mızıkayı Humayun (Askeri Bando) Yöneticileri Şefleri

  • Donizetti Paşa,
  • Guatelli Paşa,
  • Arenda Bey

II. Meşrutiyet’in ardından

  • Saffet (Atabinen),
  • Zati (Arca) ve
  • Zeki (Üngör) Bey

Donizetti Paşa, Guatelli Paşa, Arenda Bey’in şeflik dönemlerinde yukarıda belirttiğimiz şekilde devam eden eğitim, II. Meşrutiyet’in ardından Saffet (Atabinen), Zati (Arca) ve Zeki (Üngör) Bey’lerin şeflik dönemlerinde daha kurallı ve sistemli bir hal almıştır.

Muzıka–i Humayun Nedir Kuruluşu Mızıkayı Hümayun MARŞI Askeri Müze Mehteri Bando Osmanlı Marş Mızıka ı Hümayun Saray
Muzıka–i Humayun Nedir Kuruluşu Mızıkayı Hümayun MARŞI Askeri Müze Mehteri Bando Osmanlı Marş Mızıka ı Hümayun Saray

Ancak bu dönemde de Musika-i Hümâyûn tam manası ile bir konservatuar görüntüsüne kavuşamamıştır. Saffet Bey’in Musika şefi olmasının ardından eğitimde yeni ve daha ciddi bir dönem başlıyordu.
Musika’da mevcut olan eğitimin eksiklerinden haberdar olan Saffet Bey, bunları gidermek amacı ile çalışmalara başladı. Bu dönemde yayınlanan nizamnâmelerle öğrenci alımı ve terfi gibi konular kurallara bağlı hale geldi.
Musika’ya alınan öğrenciler müziğe önce bir kirişli saz ile başlıyor ardından yetenekleri doğrultusunda değişik sazlara yönlendiriliyordu. Kendi sazları hususunda özenli ve disiplinli bir eğitim alan öğrencilere ayrıca bona, müzik nazariyatı, piyano, keman, armoni, müzik imlası ve müziktarihi dersleri veriliyordu.

Saffet Bey’in bando şefliğine atanmasının ardından bandonun kuruluşundan beri uygulanan İtalyan metodu terk edilerek Fransız metoduna geçildi. Saffet Bey, bandonun orkestra disiplinine doğru gelişmesi için çaba gösterdi ve bandonun senfoni repertuvarını arttırdı.
Bir başka önemli gelişmede öğrencilerin mezuniyetlerinin ardından bando ve orkestrada da eğitim sürecinin devam etmesi oldu. Bu eğitim sistemi şöyle işliyordu. Beş sınıfa ayrılan müzisyenler en alt sınıf olan 5. Sınıftan Musika’ya girdikten sonra, başlarında bulunan kısım muallimleri eşliğinde eğitime devam ediyor, bu sınıfta zorunlu hizmet süresini tamamladıktan sonra bir üst sınıfa dahil olmak için sınava giriyorlardı.
Sınavlar belirli bir program dahilinde yapılıyordu. Şuray-ı Devlet Tanzimat Dairesinin 30184-20 numaralı nizamnamesine göre bu program şu şekilde idi:

Mehmed Zati Arca Kimdir Hayatı Ve Mızıka Yı Hümayun Koro şefi. Askeri Bando Muzıka Musika I Hümayun Eğitimi Mızıkayı Hümayun Musika ı Mızka Yı
Mehmed Zati Arca Kimdir Hayatı Ve Mızıka Yı Hümayun Koro şefi. Askeri Bando Muzıka Musika I Hümayun Eğitimi Mızıkayı Hümayun Musika ı Mızka Yı

Musikâ-i Hümâyûn İmtihan Programı

1-Beşinci sınıfa kabul imtihanı
Evvelen [ilk olarak] saz talimine mahsus kitaplardan müntehab [seçilmiş]bir parçanın çalınması, sâniyen [ikinciolarak] taliblerin hiç görmedikleri bir parçanın
çalınması.
Bu imtihanda üss-i mizan[başarılı sayılmak için gerekli olan minimum puan] altıdır.

2-Dördüncü sınıfa terfi imtihanı
Evvelen saz talimine mahsus kitaplardan müntehab bir parçanın çalınması,
sâniyen ufak eserlerden müntehab bir parçanın çalınması sâlisen taliblerin hiç görmedikleri bir eserin çalınması. Bu imtihanda üss-i mizan yedidir.

3 -Üçüncü Sınıfa Terfi İmtihanı
Evvelen etütlerden veya büyük parçalardan bir eserin çalınması, sâniyen taliblerin hiç görmedikleri bir eserin çalınması, Sâlisen[üçüncü olarak]istiktâb-ı
mûsikî [ dikte] bu imtihanda üss-i mizansekizdir.

4 -İkinci Sınıfa Terfi İmtihanı
Evvelen üçüncü sınıfa terfi imtihanınındakilerin fevkinde [üst seviyesinde]
olmak üzere etütlerden veya büyük parçalardan bir eserin çalınması, sâniyen taliblerin hiç görmedikleri bir eserin çalınması sâlisen istiktâb-ı mûsikî bu imtihanda
üss-i mizan dokuzdur.

Mızıka Yı Musika ı Humayun Ve Cumhuriyet Dönemi Askeri Bando MuzıkaMızıka Yı Hümayun Abdulaziz Ordusu Musika I Hümayun 2
Mızıkayı Musika ı Humayun Ve Cumhuriyet Dönemi Askeri Bando Muzıka-ı Hümayun Musikai Hümayun

5- Birinci Sınıfa Terfi İmtihanı
Evvelen ikinci sınıfa terfi, imtihanındakilerin fevkinde olmak üzere
etütlerlerden veya büyük parçalardan bir eserin çalınması, sâniyen taliblerin hiç görmedikleribir eserin çalınması sâlisen istiktâb-ı mûsikî bu imtihanda üss-i mizan ondur.

6- Kısım Muallimliğine Geçiş İmtihanı
Evvelen Konçertolardan müntehab bir parçanın çalınması, sâniyen taliblerin
hiç görmedikleri bir eserin çalınması sâlisen istiktâb-ı Mûsikî, Râbian[dördüncü olarak]transpozisyon, hamisen [beşinci olarak] ilm-i ahenge [Armoni] dâir malumat. Bu imtihan da üss-i mizan on beştir.

7- Muallim Muavinliğine Terfi İmtihanı
Evvelen Konçertolardan müntehab bir parçanın çalınması, sâniyen taliblerin hiç görmedikleri bir eserin çalınması, sâlisen istiktâb-ı mûsikî, râbian transpozisyon,
hâmisen bando veya orkestra için yazılmamış bir eserin bando veya orkestrada aranje edilmesi, sâdisen[altıncı olarak]ilm-i âhenge dair malumat-ı mükemmele[üst düzey
bilgi]. Bu imtihanda üss-i mizan ondokuzdur.(BOA, 22-20).

Osmanlı döneminde açılan ancak çok kısa sürelerde hizmet veren iki Musika okulu hakkında bilgi vermek istiyoruz.

Arşiv belgelerinden bu okulların ilkinin Sultan II. Mahmut döneminde kurulduğunu anlamaktayız. Başbakanlık Osmanlı Arşivi envanterinde bulunan C.as 11039 nolu evrakta harb okulu ile beraber bir askeri Musika okulunun kurulmasına karar verildiği görülmektedir. ( BOA, 11039) Üsküdar Doğancılar kurulan bu okulun ne kadar hizmet verdiği ile ilgili elimizde kesin bir bilgi yoktur. Ancak daha
sonraki dönemlere ait kayırlarda rastladığımız ¨Üsküdar Doğancılardaki eski musika
okulu¨ gibi bazı tabirler bu okulun en azından bir süreliğine hizmet verdiğini
göstermektedir.

Mızıka Yı Musika ı Humayun Ve Cumhuriyet Dönemi Askeri Bando MuzıkaMızıka Yı Hümayun Abdulaziz Ordusu Musika I Hümayun 1
Mızıka Yı Musika ı Humayun Ve Cumhuriyet Dönemi Askeri Bando MuzıkaMızıka Yı Hümayun Abdulaziz Ordusu Musika I Hümayun 1

Müstakil bir Musika okulu kurulması yolundaki ikinci girişim Sultan Abdülaziz döneminde yapılmıştır.

Devrin Musika-i Hümâyûn üyelerinden olan Takiyyüddin Mehmet Bey bu okulun 1282 Kanun-sânisin 15’inci( 27 Ocak 1867) günü açıldığını belirtmiş bu okula musikadan yetmiş beş kişini atandığını belirtmiştir. Okulun kuruluş amacı ve işleyişi hakkında da bilgiler veren Takiyyüddin Mehmet Bey, okulun kuruluş amacınınMusikaya kayıt olan yeni personele okuma yazma öğretmek ve mûsikî alanında aldığı derslerle amelî ve nazarî donanımını arttırdıktan sonra Musikaya dâhil olmalarını sağlamak olduğunu belirtmiştir. Ayrıca Gümüşsuyu Kışlası dahilinde açılan ve Musika-i Hümâyûn Mektep-i İdâdisi adı ile anılan bu okula Musika- i Hümâyûndan pek çok kişinin giderek dersler verdiğini yazmıştır.

Takiyyüddin Mehmet Bey son olarak bu okulun 1284 yılı Kanun-ı evvelinde[ Aralık 1868/ Ocak 1869] kapatıldığını belirtmiştir. ( Takiyyüddin, vrk .54)
Bu mektep hakkında arşiv kayıtları da bulunmaktadır. Aynı dönemlere ait bir kayıt Musika mektebini ilgâ edilmesi sebebiyle mektep üyelerine verilen tâyinatların hazineye devredildiği yazılmaktadır.

mektep hakkında arşiv kayıtları,Sultan II. Mahmut dönemi,askeri Musika okul,Müstakil bir Musika okulu kurulması yolundaki ikinci girişim Sultan Abdülaziz dönemi, yapılmıştır,konservatuvar,Saffet (Atabinen), Zati (Arca) ve Zeki (Üngör) Bey,Donizetti Paşa, Guatelli Paşa, Arenda Bey’in şeflik dönemleri,Gümüşsuyu Kışlası dahilinde açılan ve Musika-i Hümâyûn Mektep-i İdâdisi ,Fransız Mösyö Manguel

Mızıkayı Hümayun MARŞI Askeri Müze Mehteri Bando Osmanlı Marş Mızıka-ı Hümayun Sarayı Padişah Sultan Asker Görsel Haberi Bul Ara Müzik
Mızıkayı Hümayun MARŞI Askeri Müze Mehteri Bando Osmanlı Marş Mızıka-ı Hümayun Sarayı Padişah Sultan Asker Görsel Haberi Bul Ara Müzik

OSMANLI MİLLİ MARŞLARI, OSMANİYE MARŞI, BESTE: CALLİSTO GUATELLİ PAŞA PİYANO RESİTAL, OTTOMAN MÜZİK

OSMANİYE-OSMANİE MARŞI, BESTE: CALLİSTO GUATELLİ PAŞA Ayrıntılı Bilgileri, Videoları

Osmanlı millî marşı olarak daha çok Don İzzet Paşa’nın marşları kullanılsa da Guatelli Paşa’nın Osmaniye Marşı bir süre millî marş olarak kullanılmıştır…
Callisto Guatelli Paşa Kimdir? Callisto Guatelli Biyografisi, Callisto Guatelli Eserleri ve Besteleri ile İlgili Bilgiler Nedir?
Callisto Guatelli (Guatelli Paşa, Besteci, Şef, İtalyan müzisyen)
İstanbul’a gelerek Osmanlı sarayında dört padişah döneminde görev yapan, Musika-i Hümayün şefliğini uzun süre Yönetmiştir.
Guateli, gerek devrin Türk musikisi eserlerini armonize ederek, gerekse Türk makamları çok sesli marşlar besteleyerek çok sesli müziğin Osmanlı topraklarında gelişimine katkı sağlamıştır.
Mehmet Ali Bey, Klarnetçi Zati Bey, Saffet Bey gibi Tür müzisyenleri yetiştirmiştir.
Osmaniye Marşı, Aziziye Marşı, Osmanlı Sergi Marşı gibi popüler eserlerin bestecisidir.
Callisto Guatelli Paşa’nın Sultan II. Abdülhamid Han gibi sanatkâr mizacı bilinen teferruatçı bir padişah devrinde dahî görev yeri değiştirilmemiş olması, onun kıymeti haiz bir sanatkâr olduğunun ayrıca delilidir

CALLİSTO GUATELLİ PAŞA ÖNEMLİ ESERLERİ

1. Osmanlı Kasîdesi,
2. Sultan Abdulmecid- Inno nazionale Ottomane Sultan Abdul Medgid (1850),
3. Refia sultan-Rafie Sultana (1850),
4. Sultan Abdülaziz için 1861’de bestelediği Aziziye Marşı-Aziziye March,
5. Osmaniye Marşı-Osmanie Marche (1861) ve
6. 27 Şubat 1863’te Sultanahmet Meydanı’nda açılan Sergi-i Umûmi-i Osmanî çin bestelediği Osmanlı Sergi Marşı-Marche de l’exposition Ottomane gibi eserleri vardır…
7. Osmanlı millî marşı olarak daha çok Don İzzet Paşa’nın marşları kullanılsa da Guatelli Paşa’nın Osmaniye Marşı bir süre millî marş olarak kullanılmıştır…

CEVAP VER