Osmanlı Sarayları Ne Zaman ve Hangi Sultan Döneminde Yapıldı?
Osmanlı Devleti’nin 6 asırlık uzun tarihinde mimari alanda çok önemli eserler verilmiş, çok sayıdaki bu eserlerin bazıları yangın, deprem vs. gibi sebeplerle ortadan kalkarak günümüze kadar kalamamış, bazıları ise çeşitli restorasyon işlemleriyle günümüze kadar gelebilmiştir. Osmanlı dönemine ait önemli saraylar ve yapıldıkları dönemler şöyledir;
1) Adile Sultan Sarayı (1856): günümüzde varlığını devam ettiren Osmanlı saraylarından biri olan Adile Sultan Sarayı, padişah Abdülmecit döneminde yapılmıştır. eserin mimarı Sarkis Balyan, bu eserini Sultan Abdülmecit’in kız kardeşi Adile Sultan için yapmıştır. 1916’dan itibaren Kandilli Kız Lisesi olarak kullanılan saray 1986 yılında çıkan bir yangın nedeniyle harap olmuş, restore edilerek 2007 yılında tekrar kullanılmaya başlanmıştır.
2) Beylerbeyi Sarayı (1865): Sultan Abdülaziz döneminde yapılan bu sarayın da mimarı Sarkis Balyan’dır. Sultan II. Abdülhamit Balkan Savaşlarından sonra bu sarayda yaşamaya başlamıştır. İstanbul’da yer alan ve günümüzde müze olarak ziyaretçileri ağırlayan Beylerbeyi Sarayı 1909 yılında restore edilmiştir.
3) Dolmabahçe Sarayı (1856): Padişah I. Abdülmecid tarafından yaptırılan Dolmabahçe Sarayı’nın mimarları Garabet Balyan ve Nigogos Balyan’dır. Avrupa mimarisinden etkilenilerek barok tarzıyla yapılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, İstanbul ziyaretlerinde burayı ikametgah olarak kullanmıştır. Dolmabahçe Sarayı, Atatürk’ün hayata gözlerini yumduğu saray olması nedeniyle ayrıca önem teşkil etmektedir. 1984 yılından beri müze olarak ziyaretçileri ağırlamaya devam etmektedir.
4) Edirne Sarayı: 1450 yılında II. Murat döneminde yapımına başlanan saray Fatih Sultan Mehmet döneminde tamamlanmıştır. Osmanlı sarayları içinde Topkapı Sarayından sonraki en büyük saray olma özelliğine sahip olan Edirne Sarayı ne yazık ki günümüzxe kadar kalamamıştır. bunun sebebi ise Edirne’nin Ruslar tarafından işgal tehlikesi altında olmasıdır. (1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı) sarayın yanında bulunan cephanelik, Rusların eline geçmemesi için patlatılmış, 3 gün boyunca süren bu yangın nedeniyle Edirne Sarayı da yanıp kül olmuştur. 2008 yılında Edirne Sarayı’nın restorasyon çalışması başlatılmıştır.
5) Çırağan Sarayı (1867): Sarayın yapımına Sultan Abdülmecit döneminde başlanmış, ancak sultanın ömrü sarayın tamamlandığını görmeye yetmemiştir. Sarayın yapımı Sultan Abdülaziz döneminde tamamlanmıştır. Bu eser hakkında detaylı bilgi için; Çırağan Sarayı
6) İbrahim Paşa Sarayı: Sarayın yapılış tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte II. Bayezid döneminde yapıldığı bilinmektedir. bu saray Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşiyle evli olan Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa’nın yaşadığı saraydır. bundan önceki adı At Meydanı Sarayı’dır. İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda yer alır. İbrahim Paşa’nın öldürülmesinden sonra da başka sadrazamlar tarafından kullanılan saray, günümüzde Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılmaktadır.
7) İshak Paşa Sarayı (1784): saray hakkında bilgi için; İshak Paşa Sarayı nerededir, kim tarafından ne zaman yapılmıştır?
8) Topkapı Sarayı (1478): Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan Topkapı Sarayı 400 yıl boyunca Osmanlı Devleti’nin idari merkezi olmuştur. Osmanlı tarihinin bu en önemli sarayı hakkında ayrıntılı bilgi için ; Topkapı Sarayı ve Özellikleri başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
9) Yıldız Sarayı: Yıldız Sarayı padişah III. Selim döneminde (1789-1807), annesi Mihrişah Sultan için yaptırılmıştır. Sultan II. Abdülhamit döneminde ise devletin ana sarayı olarak kullanılmıştır.
