19. Asır Osmanlı/Türk Saray Musikisi-Müzikleri Genel Bilgileri
Türk müziği, yüzyıllar boyunca, batı müziği sisteminden farklı olarak tek sesli ve kendi makam ve usulleri çerçevesinde gelişme göstermiştir. Osmanlı saraylarında müzik, gerek eğitimi gerek icrası açısından çoğunlukla büyük önem taşımış, sultanlar müzik kültürüyle iç içe büyümüşlerdir. Osmanlı’da müzik sadece sarayda değil, askeri alanda da yoğun olarak kullanılmış, dolayısıyla müziğin gelişimi saray müziğinin yanısıra bu boyutta da ağırlıklı olarak etkilenmiştir.
19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda müzikte (ve diğer alanlarda) batılılaşma eğilimi görülmektedir. Çok sesli batı müziğinin III. Selim zamanından başlayarak ve esas olarak II. Mahmud’la birlikte Osmanlı sarayına girmesiyle Osmanlı müziğinde büyük bir yeniden yapılanma başlar.
II. Mahmud’un reformlarının Türk müziğinde bir dönüm noktası oluşturmasıyla ortaya çıkan hareket Türkiye’deki çok sesliliğin ilk adımlarıdır. Batı müziğinin Osmanlı İmparatorluğu’na girişi ve gelişimi süreci, II. Mahmud’dan itibaren 19. yüzyıl boyunca hükümdar olan her padişahın müzik politikaları bağlamında gelişmiştir.
II. Mahmut osmanlı Saray Müziği-Musikisi, Müzisyenleri, Mızıka-yı Hümayun
Müziğin tüm alanlarında geleneksel tek sesli müzik anlayışını yüzyıllar boyu sürdürmüş olan Türk toplumu, ilk adımları III. Selim devrinde atılmış olan ve 1826 yılında padişah II. Mahmud’un (1808-1839) reformlarıyla fiilen başlayan bir batılılaşma süreciyle birlikte müzik anlayışında bir yenileşmeyle karşı karşıya kalmıştır.
Tarihte Vak’a-i Hayriye (Hayırlı Vak’a) olarak bilinen, yeniçeri ocağı- nın kapatılmasıyla başlayan bu yenilik hareketi sadece müzikte değil tüm askeri ve sosyal toplum hayatında uygulanacak reformları öngörüyordu.
Osmanlı’da baskın olarak askeri müzik, müzik icra ve üretiminde rol aldığından, o yıllarda temelleri atılmış ve bugün ülkemizde halen eğitimi, üretimi ve icrası sürdürülen çok sesli müziğe geçiş, öncelikle askeri müzikteki değişimler vasıtasıyla olmuştur. Müzikte bu şekilde başlayan batılılaşma hareketi II. Mahmud’un vefatı sonrası hükümdar olan oğlu Sultan Abdülmecid’in (1839-1861) hükümdarlığı devrinde de sürmüş, yeni müzik eğitim kurumları, konser salonları açılmış, Liszt gibi meşhur besteciler Osmanlı sarayında konserler vermişlerdir.
1861’de genel olarak Doğu’ya ve eski geleneklere bağlı olan Sultan Abdülaziz’in tahta çıkışıyla, batı müziğinin Osmanlı’daki gelişimi duraksama, hatta biraz gerileme yaşamış olsa da, 1876’da üç aylık bir hükümdarlık süren V. Murad’ın ve onun hemen ardından yine 1876’da batı müziğine büyük ilgi ve sevgi duyan II. Abdülhamid’in tahta çıkışıyla, Osmanlı’da Avrupa müziği tekrar canlanmıştır.
Cumhuriyet döneminde, Atatürk’ün desteğiyle Türkiye’de çok sesli müzik icra ve üretimi bir devlet politikası oluncaya kadar geçen süreçte, Osmanlı İmparatorluğu’nu yöneten padişahların konuya yaklaşımları önemlidir, çünkü çok sesli müzik onların bakış açıları doğrultusunda gelişme (ya da duraksama) gösterecek, Cumhuriyet döneminde izlenen müzik politikasının temelleri o dönemde atılacaktır.
