III. Selim, Osmanlı/Türk Müzik Teorisi ve Nota Yazım Katkıları
Osmanlı padişahlarının tahta çıkmadan önce üst seviyede bir eğitim aldığı bilinmektedir. Bu eğitim içinde sanatın müzik, yazı, edebiyat ve resim / minyatür gibi çeşitli dallarından birinde eğitim almak da bir gelenek halini almıştır denilebilir. Bunun sonucu olarak padişahlar, edebiyat ve sanata destek vermiş, sohbet arkadaşlarını (musâhib) edebiyatçılardan ve sanatçılardan seçmiştir.
Sarayın, sanata verdiği bu destekten dolayı Osmanlı Devleti’nin gerileme döneminde dahi gelişim ve ilerleme çizgisi yükselen tek alanın sanatsal alanlar olduğu söylenebilir. Bu istikrarlı ilerleme sayesinde Osmanlı/Türk müziğinin besteci, icracı, saz eseri ve sözlü eser repertuvarı (askerî, dini ve din dışı) ve yazılı kaynak ihtiyacının büyük bir bölümü Osmanlı Devleti döneminde ortaya çıkmıştır denilebilir. Hattâ, müziğimizdeki Klasik Dönem ve Romantik Dönem yine Osmanlı devleti zamanına rastlar.
Sanatkâr padişahlar arasında Sultan III. Selim; Osmanlı/Türk müziğini iyi bilen, bu alanda çok sayıda eserler veren, sanatçıları destekleyen ve dönemin müzik âlimleri ile yakından ilgilenip onları nazarî (teorik) açıdan çalışma yapmaları konusunda teşvik eden padişah olarak ilk sırada yer alır.
Sultan III. Selim’in, Osmanlı/Türk müziği üzerindeki hâkimiyetinin şehzadelik döneminde oluştuğu söylenebilir. Osmanlı saray adetleri gereğince “şehzadelerin, ‘kafes’ adı verilen dairelerinde gözetim altında tutuldukları ve özellikle hiç kimseyle görüştürülmedikleri” günümüze ulaşan bilgiler arasındadır.
Kafes arkasının bunaltıcı ve hareketsiz ortamında Sultan III. Selim, kendisini müzik ve edebiyata vermiştir. Özellikle müzikle uğraşması, yeni makamlar terkîb edip eserler bestelemesi kafes arkası dönemin sıkıntılarını hafifletmiş ve ruhunu dinlendirmiştir . Ayrıca, Türk müziğinin bütün nazarî ve uygulamalı yönlerini de bu dönem içinde öğrenmiştir denilebilir.
Sultan III. Selim’in, bu bilgi ve birikime ulaşmasında, kafes arkası dönemini müzik ve edebiyat çalışmaları ile değerlendirmesi yanında, ilk müzik hocası “Kırımlı Hâfız Ahmet Kâmilî Efendi ve tanbur hocası Tanburî İzak başta olmak üzere dönemin diğer besteci ve icracılarının da önemli katkıları olduğu söylenebilir.
Sultan III. Selim’in, 18. yüzyıl Osmanlı/Türk müziğine, teorisine ve nota yazım biçiminin gelişimine katkılarını daha iyi ortaya koyabilmek için Sultan