Sultan II. Mahmut’un Islahatları ve Yenileşme Hareketleri
III. Selim dönemi ıslahatları Kabakçı Mustafa Ayaklanması (1807) ile bir anda son buldu. Dolayısıyla faaliyetlerden bir sonuç alınamadı. Ayaklanmada başta III. Selim olmak üzere pek çok devlet adamı hayatını kaybetti.
Ağabeyinin yerine tahta geçen (1808—1839) Sultan II. Mahmut devri, ıslahat çalışmalarının daha yaygınlaştığı bir devirdir.
Mahmut tahta çıkışından ölümüne kadar önemli dış ve iç meselelerle uğraşmış padişahlardan biridir.
Tahta çıktığı zaman devlet Rusya ile savaş halinde di (1806-1812 Savaşları).
Aynı tarihlerde bir sürü mahalli dere eylerinden başka devlet, Sırplar ile (1804-1829-1830) Arabistan’da Vahhabiler ile 1790-18 18) say’ in e idi.
Çok geçmeden (1821-1830 tarihleri arasında R is Savaşları (1828-1829) çıktı.
Bu meseleler henüz bitmemiş idi ki Cezayir meselesi ortaya çıktı .
Yine bu mesele devam ederken (1830-1840) Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyan etti .
Her olayda devlet buhranlar geçirdi, yeni yeni topraklar kaybetti.. Devlet süratle uçuruma sürükleniyordu. Devleti bu elim durumdan geniş ölçüde yapılacak bir ıslahat kurtarabilir II. Mahmut bunu anlamakla beraber Yeniçeri Ocağı kaldırılıncaya kadar geniş bir ıslahata girişemedi. Tabii ki Yeniçerini ocağının kaldırmasıyla ıslahata engel olan etkenlerden yalnız birisi ortadan kaldırılmış, diğerleri ortadan kaldırılamamıştı. Kolay kolay da kaldırılamayacaktı.
Eğer ıslahat hareketlerini köstekleyen yalnız Yeniçeriler olsaydı, Yeniçeriliğin kaldırılmasından sonra, ıslahat hareketlerinin alıp yürümesi yenilik sahasında kesin, dev adımların atılması gerekirdi. Islahat için Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması gerekliydi. Fakat yeterli değildi. Cemiyetin bünyesine sinmiş daha birçok hastalıklar vardı ki asıl bu hastalıkların giderilmesi, imparatorluk vücudunun bu mikroplardan temizlenmesi gerekliydi. Genel durumu bilen II. Mahmut 1826 yılında Yeniçeri Ocağını kaldırarak işe başladı. Tarihte “Vak’ay-ı hayriye” olarak geçen Yeniçeriliğin aldırılmasından sonra Avrupa usulünde tümen, tabur ve bölük birimlerinden meydana gelen ordu kuruldu,. Padişah askerlik alanındaki yeni düzeni sağlam temellere oturtmak için yüksek bir harp okulu ile bir okulu kurdu
