OSMANLIDA ORDU
Osmanlılarda Orhan Bey dönemine kadar eli silah tutan ve Osmanlı topraklarında yaşayan herkes savaşlara katılırdı (Ordu millet anlayışı). Orhan Bey döneminde Yaya ve Müsellem olmak üzere ilk düzenli ordu kuruldu. Daha sonra bu ordular da ihtiyaca cevap veremedi ve 1. Murat klasik ordu modelini oluşturdu.
Orduyu kara ve deniz ordusu olarak ikiye ayırdı.
1) Kara Kuvvetleri
a) Kapıkulu Ordusu
- Dünyanın ilk daimi ve profesyonel ordularından biridir.
- Üç ayda biri ulufe denen maaş alırlardı.
- Askerleri emekli oluncaya kadar evlenemezdi.
- Merkezde veya merkeze yakın yerlerde otururlardı.
- Asker ihtiyacı önce pençik sistemi daha sonra ise devşirme sistemi ile giderilmiştir.
Pençik sistemi: Savaş esirlerinden askerlik yapabilecek olanların 5 te 1’i seçilerek eğitilir. Devşirme sistemi: Osmanlıda yaşayan gayrimüslim halkın birden fazla erke çocuğu varsa bir tanesi küçük yaşta devlet tarafından alınır. Türkleştirilip ve Müslümanlaştırılması için köklü Türk ve Müslüman ailelerin yanına verilir askerlik çağına kadar eğitilirdi. Askerlik çağında ise Acemi Oğlanlar Ocağı’na alınır ve askeri eğitim alırlardı.
Kapıkulu ordusunun bölümleri;
1. Kapıkulu Piyadeleri
- Acemi Oğlanlar Ocağı: Günümüz acemi birliklerine benzer.
- Yeniçeriler: Savaşta ve barışta padişahın hayatını korur ve İstanbul’un güvenlik ve asayişini sağlar.
- Topçular: Savaşlarda topu kullanan ocak.
- Top Arabacılar: Topları taşır ve savaş esnasında nakliyesini sağlar.
- Cebeciler: Silah yapım, bakım ve onarımından sorumlu askerlerdir.
- Humbaracılar: Günümüz havan topuna benzer humbara silahını kullanan askerlerdir.
- Lağımcılar: Savaşlarda tünel, kanal, siper açan ve bu tünel ve kanallara patlayıcı yerleştirerek kale ve surların yıkılmasını sağlayan askerlerdir.
2. Kapıkulu Süvarileri
Muhafız görevini yürüten birliklerdir. Savaş sırasında padişahı, ele geçirilen ganimetleri, yiyecekleri, önemli devlet sembollerini(bayrak, alem, tuğ, sancak), silah ve cephaneyi korurlar.
- Sipah (Sipahi)
- Silahtar
- Sağ ulufeciler
- Sol Ulufeciler
- Sağ Garipler
- Sol Garipler
b) Eyalet Ordusu (Tımarlı Sipahi)
Osmanlı ordusunu en kalabalık bölümüdür. Dirlik sisteminden meydana gelir ve gönüllü Türk gençlerinden oluşurdu. Devletten maaş almaz tımar beyinden geçimleri sağlanırdı. Sadece savaş zamanı askerlik yapar, barış zamanında diğer işlerle uğraşıp evlenebilirlerdi.
c) Yardımcı Kuvvetler
- Akıncılar: Sınır boylarında görev yapan, komşu ülkelere akınlar yapıp istihbarat toplayan birliklerdir.
- Azaplar: Ordunun önünde düşmanla ilk çarpışan birimdir.
- Sakalar: Ordunun su ihtiyacını karşılayan birim.
- Derbentçiler: Sefer güzergahı üzerindeki köprü ve geçitleri koruyan birim.
2) Deniz Kuvvetleri
Osmanlılarda denizcilik faaliyetleri ilk kez Orhan Bey zamanında Kareasioğulları Beyliğinin alınması ile başlamıştır. Osmanlı donanmasının başında Kaptan-ı Derya bulunur, gemi kaptanlarına Reis, askerlerine ise Levend denirdi