Osmanlı Klasik Türk Müziği – Tarihi Musikilerimiz – Ottoman Classic Turkish Musics
Klasik Türk müziği Kısaca Nedir?
Klasik Türk mûsikîsi veya Türk sanat müziği, makamlı bir Türk müzik türü. Klasik Türk müziği, Klasik Batı Müziği ve Hint Müziği ile beraber dünya üzerinde süreklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut birkaç klasik müzikten birisi olarak kabul edilir.
Osmanlı Klasik Türk Müziği
Osmanlılar yalnız musiki sanatına değil musiki ilmine de büyük önem verdiler. Türk müziğinin Arap, Acem, eski Yunan ve Bizans asıllı olduğunu ileri sürenler vardır.
Ancak Klasik Türk Müziği genel nitelikleri bakımından Türk asıllıdır. Osmanlı uygarlığı her alanda büyük bir sentez geliştirdiği gibi, Türk müziği potasında yerel pek çok renk bu müziğin parçası haline gelmiş ve bunun karşılığında da Osmanlı musikisi devletin kapsadığı topraklar ve ötesine büyük etkilerde bulunmuştur.
İstanbul’un alınmasından sonra Topkapı Sarayında kurulan
- Enderun Musiki Mektebi ve
- özel meşkhanelerde
eğitime geçilmesiyle daha belirli olarak kurallaşan ve klasik bir müzik niteliği kazanan Klasik Türk Müziği altı dönemde incelenir.
Birinci dönem; hazırlayıcı dönemdir ve başlangıcından Meragalı Abdülkadir’e (1360-1435) kadar uzanan dönemdir.
İlk klasik dönem, ikinci klasik dönem, yeni klasik dönem gibi dönemlerden günümüze gelir. Yeni klasik dönem oldukça önemlidir ve Dede Efendi’den Zekai Dede’ye (1825-1897) kadar uzanan kapsayan dizi, makamlar, usuller ve şekiller’den oluşur.
Osmanlı Devleti Dönemi Musikisi – Geleneksel Klasik Türk müziği
Geleneksel Türk müziği, Osmanlı döneminde halk ve üst kültür çevresinde gelişen olmak üzere ikiye ayrılır. Geleneksel olarak Türk müziği çeşitli ortamlarda şöyle belirir:
- Şehirlerde, saray çevresinde ve konaklarda
Kâr, beste, semai, şarkı - Camilerde
Ezan, dua, sela, tekbir, temcit, münacaat - Tekkelerde
Naat, ayin, durak, ilahi, nefes, niyaz - Köylerde
Türkü, bozlak, uzun hava, zeybek, oyun havası - Sınır boylarında
Serhat türküsü - Kışlalarda
Mehter müziği
Halk müziği ve “klasik” Türk müziği arasında çok önemli bir bağ vardır.
Nitekim türkülerin pek çoğunda klasik musiki makamları kullanılmıştır.
Aynı şekilde, türkü, köçekçe, oyun havası, sirto, vb. halk musikisi formları klasik Türk musikisinde kullanılmıştır.
İsmail Dede Efendi, Şakir Ağa, Şevki Bey gibi büyük klasik musiki bestekarlarının hemen hepsinin halk musikisi formlarını kullandıkları gözlemlenir.
