Abdülhamid Dönemi Yapılan Hükümet, Adliye ve Belediye Konak Tesisleri

Sultan 2. Abdülhamid’in 33 yıllık saltanatı süresince ülkenin dört bir yanında inşa ettirdiği kamu binalarına örnekler aşağıda sıralanmıştır.

• Konya Hükümet ve Eski Belediye Konağı, Vilayet Konağı, Hükümet Binası ismiyle de anılan Valilik Binası, Konya’nın Cumhuriyet öncesi Valilerinden Said Paşa döneminde, 1885-1886 yıllarında, Konya dış kale duvarlarının muntazam taşları kullanılarak yapılmıştır.
  Mimari çağı (üslup), 1.Milli Mimarlık Dönemi şeklindedir.
  Bina dikdörtgen planlı, ortası açık avlulu ve 3 katlıdır. Zamanla zemin kodu yapılan dolgularla yol seviyesinden aşağıya inmiştir.İkinci katta 28, üçüncü katta 30 oda olarak yapılmıştı.
  Dört cepheden binaya giriş mevcuttur.Esas girişi dört serbest, dörtte duvara bitişik sütun bulunan, üst katı çıkmalı ve Hükümet Meydanı olarak bilinen meydana bakan giriştir. Bulunduğu mevkiye de, Konak ismini vermiştir.

  

  

• Manisa Belediye Dairesi; 1901 yılında II. Abdülhamid tarafından inşa edilen yapı iki katlıdır. Günümüzde sadece Albümlerde kalan fotoğraflardan tanıyabiliyoruz.
• Manisa Hükümet Konağı;
  1908 yılında yapılmış,1922 işgalinde tamamen yakılmıştır.Vali Müştak Lütfü Bey tarafından 1924-1925 yıllarında Mimar Rüstem Bakoğlu’na yeniden yaptırılmıştır.
  Bu tarihi bina Vali Muzaffer Ecemiş tarafından 1999-2000 yıllarında büyük ölçüde tadil,tamir ve restore ettirilmiştir.

  

• Kastamonu Hükümet Konağı; 1833-34 yıllarından sonra inşa edilen Hükümet Konağının harap olması nedeniyle yıktırılarak 1900 yılında Mimar Vedat Tek tarafından yeniden inşa edilmiştir. İnşası 1901 yılında tamamlanan Hükûmet konağının açılış töreni, II. Abdülhamit’in tahta çıkış günü kutlamalarına denk getirilmiştir. Bina, Vali Enis Paşa tarafından hizmete açılmıştır. 3 katlı; yükseltilmiş bodrum kat üstünde iki kattan oluşan ve dikdörtgen planlı olarak tasarlanan bina, kargir bir yapıdır. Plan şemasında, bina boyunca uzanan geniş bir koridor ve iki yanında odalar bulunmaktadır. Bina, eğimli arazide yerleştirilmiştir. Ön cephe,Cumhuriyet Meydanı‘na tümüyle hakimdir. Yapının tasarımı, genel kurgusu bakımından Avrupa’da o yıllarda yapılan resmi yapıların şemalarını ve akademik kuralları izlemiştir; ama Vedat Tek, belirli kemer biçimlerinin nerede-nasıl kullanılacağını ve Osmanlı kamu binalarının nasıl formatlanacağını gösteren bir formül ortaya koymuştur.

Binanın giriş bölümünde, iki yanda küçük, ortada büyük sivri kemer bulunan revaklı bir giriş tasarlanmıştır. Binaya giriş yüksek bir merdivenle sağlanmaktadır. Yaklaşık iki kat yüksekliğini kullanan bu merdiven, Vedat Tek’in klasik ‘podio’ motifini etkili bir tasarım ögesine dönüştürdüğünü gösterir ve binaya beklenmedik bir anıtsallık kazandırır. Yapının topoğrafyadaki konumlanışı, arazide yer alan eğimin etkisi, binada kullanılan bir kat yüksekliğindeki giriş merdiveni gibi unsurlar, yapının anıtsal etkisini artırmaktadır.

Bu dönemde inşa edilen, açılışı yapılan ve yapılması düşünülen idarî ve kamu yapı örnekleri, Hükümet, Adliye ve Belediye Binaları;

Ankara-Kalecik-Kızılkoca (1900)
Elazığ (1894)
Adana (1877)
Adana-Kozan/Karız-Hokak Nahiyesi (1900
Amasya-Gümüşhacıköy (1899)
Balıkesir
Balıkesir-Bandırma (1900)
Aydın, Bilecik
Çankırı (1903)
İzmir (1891)
İzmit, Mersin, Bursa, Bursa-Yenişehir
Bolu (1903)
Tokat (1892)
Erzincan-Refahiye ve Kuruçay (1900)
Muş (1906)
Sinop (1907)
Manisa-Akhisar (1901)
Erzincan Hükümet Konağı (1884-85)
Erzincan Belediye Dairesi (1897)
Mustafa Kemal Paşa/Kirmasti Belediye Binası (1895)
Beykoz-Yalıköy Hükümet Konağı ve Belediye Binası (1900)
Konya-Ilgın Hükümet Konağı ve Telgrafhane (1887)
Kırklareli Hükümet ve Adliye Dairesi (1890)
Bursa Belediye Binası (1879)
Kütahya Hükümet Konağı (1907)
Ordu Hükümet Konağı (1897)
Erzurum Adliye Binası (1901)