Padişah 2. Abdülhamid Dönemi Eğitim; Medrese ve Okullar

0
5608
osmanli-dönemi-okul

Osmanlı Sultan 2. Abdülhamid döneminde açılan eğitim kurumları

  • mekteb-i ibtidaiyye,
  • rüştiye,
  • idâdîler,
  • sultanîler ve
  • darülfünun

bugünkü modern anlamdaki ilk, orta, lise ve üniversite eşdeğerliliği olan okullardır. Dönemin zor şartlarına rağmen açılan resmi okulların sayısı 15.000’e yaklaşmıştır.

Bu okulların öğretmen açığını kapatmak amacıyla İstanbul Muallim Mektebi gibi öğretmen yetiştiren okullar açılmıştır.

Üniversite eğitimi için ilk defa 1869’da özgün anlamda Darülfünun açılmış 1873’lere kadar eğitimini sürdürmüştür. Belirli zaman aralıklarıyla açılıp kapanan Darülfünun, II. Abdülhamid’in 25. cülus yıldönümünde kalıcı olarak açılır ve 1933’de İstanbul Üniversitesi’ne dönüşür. Mülkiye Mektebi, Hukuk Mektebi, Ticaret Mektebi, Sanayi-i Nefise gibi örneklerini çoğaltabileceğimiz okullar günümüz modern eğitim kurumlarının temelini oluşturur.

Medreseler

Bu dönem medreselerinden bazıları şunlardır:

Bursa Muallim Medresesi/Mektebi İbtidaisi (1906)
Kayseri-Develi Şıhlı Kasabası Hamidiye Medresesi (1891-92)
Amasya’da Saraçhane Medresesi (1882)

Mehmed Bey Medresesi (1890)

Sofular Medresesi (1892)
Çankırı’da Hamidiye Medresesi (1906)
Buğday Pazarı Medresesi (1891)
Ürgüp Mehmet Şakir Medresesi (1899)
Çorum İskilip Hamidiye ve Osmaniye Medreseleri (1892)
Samsun Süleyman Paşa Medresesi (1904).

İdadiler

Abdülhamid Dönemi’nde Türkiye’de açılan idâdîler şunlardır:

Adana (inşa 1885), Ankara (inşa 1884), Balıkesir (inşa 1885), Bursa (inşa 1888-89), İzmir (inşa 1887), Konya (inşa 1889), Kütahya (inşa 1892), Diyarbakır (inşa 1891-92), Sivas (inşa 1892), Trabzon (inşa 1884-85), Amasya (inşa 1895), Bilecik-Söğüt (inşa 1903), Yozgat (inşa 1909), Çanakkale (inşa 1892), Çankırı (inşa 1891-93), Elazığ (inşa 1886), İstanbul-Çatalca (inşa 1894), İzmit (inşa 1887), Manisa (inşa 1887), Mardin (inşa 1902) ve Aydın (açılış 1891), Antalya (açılış 1898), Bilecik (açılış 1906-07), Erzurum (açılış 1889), Kayseri (açılış 1893) Niğde (açılış 1902).

Bolu (inşa 1884-5/çevrilme 1888), Edirne (inşa 1882/çevrilme 1891), Kastamonu (inşa 1885), Kırşehir (inşa 1890/çevrilme 1894), Burdur (çevrilme 1906), Kırklareli (çevrilme 1892), Maraş (çevrilme 1902), Samsun (çevrilme 1892) ve Tokat (çevrilme 1902) rüştiye olarak inşasına karar ve izin verilen şehirlerdir.

Denizli (açılış 1874/çevrilme 1892), Isparta (açılış 1861/çevrilme 1902) ve Sinop (açılış 1871/çevrilme 1893) idâdîleri dönem öncesi örneklerdir.

Bu örnekler rüştiye iken idâdîye çevrilmesi söz konusudur.

Çorum (1897’de ilk inşasında ev/1900’de çevrilme) ve İstanbul-Kabataş (Aşiret Mektebi/açılış 1908) idâdîleri farklı yapılar olup sonradan idâdîye çevrilmişlerdir.

2. Abdülhamid döneminde, idâdî olarak inşa edilen 20, açılışı yapılan 6; rüştiye olarak inşa edilip idâdîye çevrilen 5, inşa tarihi bilinmeyip idâdîye çevrilen 5; erken örnekli rüştiye olarak açılıp idâdîye çevrilen 3 ve farklı yapı tipinde olup idâdîye dönüştürülen 2 idâdî olduğu ortaya çıkar.

CEVAP VER