DİMİTRİ KANTEMİROĞLU ( DIMITRIE CANTEMIR) Kimdir? Hayatı, Kişiliği Hakkında Önemli Ansiklopedik Bilgiler
Dimitri Kantemiroğlu ya da Dimitrie Cantemir (d. 26 Ekim 1673 – ö. 1723), Osmanlı Devleti’ne bağlı Boğdan eyaletinin beyi, Rumen asıllı tarihçi ve yazar, İstanbul’da yaşadığı süre boyunca Klasik Türk müziğine büyük katkılarda bulunmuş müzik uzmanı.
İstanbul’da yaşadığı dönemde ney üflediği de söylenen Kantemiroğlu , saz çalmanın kazandırdığı bilgilerle , Türk müziğinin kuramsal temelini kısa zamanda öğrenir . O dönemde , kuramsal konuları en iyi bilenlerden biridir..
Müzik meraklısı olan Hazine-i Hümayun müdürü İsmail Efendi ile saray hazinedarı Latif Çelebi nin ısrarlarıyla ünlü kitabını yazar. . Kısaca Kantemiroğlu Edvarı diye anılan , ‘ Kitab-ı İlmü l – musiki ala vechi l-hurufat (Mûsikiyi Harflerle Tesbit ve İcrâ İlminin Kitabı) adlı kitap iki bölümden oluşur.
Birinci bölümde makamlar , perdeler , usuller üstüne müzik teorisi bilgilerini , ikinci bölümde ise 16. -17. yüzyıla ai , arasında kendi bestelerinin de bulunduğu toplam 349 bestenin notasını verir.
Kitap Osmanlı padişahı II. Ahmet e sunulur. Kantemiroğlu’nun kitabında yer alan besteleri kendi buluşu olan bir müzik notasyonuyla kaydetmesi sayesinde birçok besteyi yok olmaktan kurtarır.
Kantemiroğlu’nun mirasına Türkiye’de hem olumlu , hem de olumsuz yönlerden bakılmıştır . İstanbul’da yaşadığı dönemde Türk müziğine ve Türk kültürüne yaptığı katkılar övgü toplarken , İstanbul’dan ayrıldıktan sonra Osmanlı Devleti’ne karşı takındığı aşırı düşmanca tutum eleştiri konusu olmuştur.
1 Aralık 2003’te İstanbul’un Şişli ilçesinde bulunan Maçka Parkı’na dönemin Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül’ün öncülüğüyle bir Dimitri Kantemiroğlu büstü konulmuş ve parkın ismi Maçka-Dimitrie Cantemir Parkı olarak değiştirilmiştir.
Transilvanya’nın Romanya’ya katılmasının yıldönümü olduğu için her yıl Romanya’da ‘ Birleşme Günü ‘ adı altında bayram olarak kutlanan 1 Aralık’ta yapılan bu açılış törenine Romanya Cumhurbaşkanı da katılmıştır .
Kantemiroğlu’nun parktaki bu büstünde aşağıdaki yazı yer almaktadır:
Dimitrie Cantemir
Romen Prensi (1673-1723) 1698 -1710 yılları arasında İstanbul’da yaşadı. Tarih ve Musikî araştırmacısı. \”Osmanlı Devleti’nin yükselişi ve gerileyişinin tarihi\” adlı bilimsel eserin yazarı. Bu yere 330. doğum yılı anısına \”Maçka – Dimitrie Cantemir Parkı\” adı verilmiştir.
(Şişli Belediye Başkanlığı 2003)
